Midden op een winterdag tussen kerst en oud & nieuw fiets ik naar Buitenveldert. Toevluchtsoord van japanners, joden en ouden van dagen. Die bijzondere mix van culturen zorgt bij de Albert Heijn op het Gelderlandplein voor een interessant productaanbod. Reden om af en toe langs te gaan, maar vandaag stap ik voor het eerst binnen bij de OBA náást het winkelcentrum.
Vrijwel direct na binnenkomst word ik door kunstenares Malka Yamin bij de arm genomen en begint ze me langs haar foto-expositie te leiden. Haar enthousiasme en optimisme zijn aandoenlijk en haar kennis van de Torah is indrukwekkend. Ik schaam me als ik moet toegeven dat Mozes, Jacob, Leah en Judith haast vreemden voor me zijn. Het maakt Malka niet uit, ze praat me graag volledig bij. Met moeite leg ik haar uit dat ik eigenlijk voor de vertelsessie van Sahand Sahebdivani kom en dat ik graag naar het zaaltje wil waar hij aan het soundchecken is met de qanûnspeler. Malka besluit mee te gaan en posteert zich in het midden van de rij klaargezette stoelen. Ik ga veilig aan de zijkant zitten. Ik word direct gegrepen door de klanken van het wonderlijke citerachtige instrument. Het brengt sprookjesachtige melodieën voort van in elkaar overvloeiende halve en zelfs achtste noten.
Sahand begint te vertellen. De stoelen zijn nauwelijks bezet maar drie kinderen en een handvol volwassenen vormen een aandachtig publiek. Langzaam ontvouwt zich het verhaal. Via Sahands leven in Amsterdam, gaan we terug naar het verleden en een centraal in het verhaal geplaatste moerbeiboom op een binnentuin ergens in een ver land, Iran. Aan die boom groeien de heerlijkste vruchten. Zelfs wij, die de vrucht niet kennen, krijgen spontaan heimwee naar de zoete smaak van geborgenheid. Zonder het te weten maken we langzaam kennis met Sahands grootmoeder, zijn moeder en de stoerste jongen ooit: Sahands vader. Die stoere jongen groeit op en doet wat zijn voorvaders ook al deden. Hij vertelt verhalen. Met zijn mooie verhalen en stoere verschijning verleidt hij Sahands moeder en zij, op haar beurt, verleidt hem met haar zang. Pas als er zich na een huwelijk een baby in haar buik vormt mogen de kinderen uit het publiek raden wie die baby is.
We luisteren naar prachtige liederen en verhalen waarvan we hopen dat ze duizendeneen nacht zullen duren. We maken kennis met de mythische Rukh en een albino koningskind. Deinend op de golven van Sahands stem bereiken we uiteindelijk een vreselijke nacht. Sahands vader is al maanden verdwenen en zijn moeder neemt hem mee op reis. Midden in de nacht. Achter op een paard bij een stinkende vreemde dwalen ze door bergen tot ze aankomen in een ander land. Sahand doet na hoe ze daar praten. Het Turks is maar een vreemde taal. Na een lange busreis treffen ze in een gevangeniscel een angstaanjagende man. De vierjarige Sahand verschuilt zich achter moeders rokken.
De vieze magere man begint te vertellen over een Rukh en een albino koningskind… Sahand kruipt achter de benen van zijn moeder vandaan en herkent in die diepe holle oogkassen de lichtjes van zijn vaders ogen. Zijn papa, de verhalenverteller! Samen vluchten ze, naar Nederland, waar Sahand na lang zwijgen uiteindelijk in de voetsporen van zijn vader treedt en verhalen begint te vertellen. Tot de dag van vandaag.
Een meisje uit het publiek vraagt of dit verhaal waar gebeurd is. Sahand kijkt haar aan en knikt zwijgend. De zaal is stil. De qanûn weent zachtjes. De drie kinderen uit het publiek zullen in ieder geval nooit opgroeien tot volwassenen die grenzen willen sluiten voor vluchtelingen. Dank je, Sahand.
Dit is de 24e column, in een serie van 27, vanuit OBA vestiging Buitenveldert.
Voor Paperback Radio van Amsterdam FM bezoek ik wekelijks een vestiging van de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Dat zijn er 26 in totaal, exclusief de oude Centrale Bibliotheek op de Prinsengracht die ik als eerste aandeed. Als ik alle bibliotheken gezien heb, bestaat de OBA op de kop af honderd jaar.