Langs de Amstel fiets ik naar Ouderkerk. Het is geen zomer meer, dat voel je, maar toch is het mooi weer. Hollands weer. Er dreigt regen ergens in de verte, maar boven mij houdt de hemel zich kalm, belooft buienradar. De lucht toont vlekken hemelsblauw tussen vijftig tinten grijs. Ik spied over het water als ik denk een dieselmotor te horen pruttelen maar in geen velden of wegen is een bootje te bekennen. Het is een meerkoet, die met z’n vleugels wiekend vlak boven het water scheert. Zijn gefladder drijft hem aan als de raderen van een watermolen. Of van Partyboot Kapitein Kok die vast vanmiddag weer collega’s op personeelsuitjes over de Amstel zal varen.
Even later kom ik aan bij de bibliotheek. Het zal in een klein dorp niet veel uitmaken, maar aan de buitenkant zie ik nergens de herkenbare rode letters OBA. Op goed geluk stap ik binnen. Bij de ingang wordt ik door een vrijwilliger met open armen ontvangen. Als ik vertel wat ik kom doen zie ik lichte teleurstelling op haar gezicht. Ze dacht dat ik de eerste, en enige, deelnemer was voor de ‘Meeleesclub’ die vandaag begint in Ouderkerk. Ze neemt me mee naar een grote tafel waar koffie, thee en spritsen klaarstaan. Twee vaste medewerkers en drie vrijwilligers staan klaar om het nieuwe project een vliegende start te geven. Als blijkt dat er zich geen Syrische asielzoeker noch een Thaise bruid of Russische expat meldt, wordt onmiddellijk gebrainstormd over hoe dit nieuwe project wereldkundig te maken.
Het eerste half uur wordt besteed aan het maken van een actielijst en het verdelen van de taken. Ik vermoed dat binnen een week de huisartsenpost, de apotheek, de kinderopvang, de basisschool, de lokale krant en alle buurtwinkels zijn ingezet om het nieuws te verspreiden. Deze opzet kan alleen nog maar slagen. Net als in Duivendrecht, waar inmiddels iedere week elf vaste deelnemers komen. Ze worden voorgelezen, praten na over de tekst en werken daarna individueel op de computer aan hun Nederlandse taalvaardigheid.
Vaste medewerkster Hannah, die al vanaf de start meewerkt aan dit project, vertelt over een Ghanese dame die nauwelijks Nederlands begreep. Stilletjes zat ze aan bij de Meeleesclub. Ze snapte er niets van. Maar toen ze even later na wat instructie achter een computer zat riep ze spontaan uit ‘Ik leer! Ik leer!!!’ Ze is nu een van de vaste elf meelezers. Ik krijg er tranen van in mijn ogen. Hannah neemt me mee naar het kantoortje en laat me het programma zien, onderdeel van het Leef en Leer project. Ze klikt op ‘ik wil leren’ en legt me alles uit. Net zoals ze dat doet bij de bibliotheekbezoekers die iets willen leren. Met eindeloos geduld en een glimlach. Of het nou met onze taal, het beheren van hun financiën of het aanmaken van een G-mail account is, Hannah helpt.
De bibliotheek als ontmoetingscentrum. Als sociaal vangnet, als vraagbaak, als privé taleninstituut, als expositieruimte… En als je dan eenmaal die rare taal beheerst dan wil je ook nog wel eens een boek lenen. Dankzij Hannah, Fara en alle vrijwilligers van deze bibliotheek werkt het. Ik fiets terug naar Amsterdam. De zon breekt door.
Dit is de vijftiende column, in een serie van 27, vanuit OBA vestiging Ouderkerk aan de Amstel.
Voor Paperback Radio van Amsterdam FM bezoek ik wekelijks een vestiging van de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Dat zijn er 26 in totaal, exclusief de oude Centrale Bibliotheek op de Prinsengracht die ik als eerste aandeed. Als ik alle bibliotheken gezien heb, bestaat de OBA op de kop af honderd jaar. Deze column wordt voorgelezen op 11 september 2018 in een uitzending met als gast de oud directeur van de Openbare Bibliotheek Amsterdam
Klik hieronder om de uitzending terug te luisteren: