In het eerste halve jaar na onze kennismaking zag ik hem geregeld lopen. Eerst met de rug recht, me montermoedig groetend, later steeds krommer en verslagener. Uiteindelijk zelfs zonder groet, zijn voeten een traag spoor slijtend in de stoeptegels tussen thuis en supermarkt. Op een langzame maar onomkeerbare weg naar de eeuwigheid. Kort nadat tot me doordrong dat ik hem al een paar weken niet gezien had werd ik gebeld door zijn broer uit Canada. Bob was gestorven. Zijn broer was er bij geweest. Precies zoals hij het wilde.
Tijdens mijn eerste bezoek vertelde Bob zonder veel omhaal waar het om ging. Hij bezat een heel pand, waarvan hij zelf de twee onderste verdiepingen bewoonde. De bovenste twee woningen verhuurde hij voor ouderwets sociale huurprijzen. Hij wilde het hele pand verkopen. Nu. Zelf zou hij dan als huurder achterblijven voor een huur van zevenhonderd euro per maand. Het huurcontract was al opgesteld en alles was tot in de puntjes geregisseerd. Zijn plan was zo concreet en z’n woorden waren zo stellig, dat ik nauwelijks durfde vragen waaròm hij dit zo wilde doen.
‘Maar waarom doe je dit?’ Vroeg ik toch, nogal olifanterig in de porseleinkast.
Hij keek me lang aan. Alsof hij die tijd nodig had om te beoordelen of ik de vraag stelde uit louter bemoeizucht of om echt beter mee te kunnen denken.
‘Ik heb kanker.’ Zei hij toen. ‘Ik zal geen jaar meer leven en wil mijn nalatenschap goed regelen. Wanneer ik nu het huis verkoop, voorkom ik dat mijn broer, mijn enig erfgenaam, straks in problemen komt als hij successierecht moet betalen over de opgetelde WOZ-waardes van het huis. Ruim een miljoen. Dat kan hij nooit betalen!’
Zijn intentie was het huis contant te maken. Dan werd een geldsom geërfd in plaats van een huis en zou er dus geld beschikbaar zijn voor de belastingaanslag.
Ik rekende hem voor dat zijn huis in verhuurde staat, met de door hem genoemde huurprijzen, waarschijnlijk niet veel meer dan zes ton waard zou zijn. Ook al hield de toekomstige koper rekening met de beperkte levensverwachting van een van de huurders en een daardoor al bijna leeg benedenhuis.
De zorg om zijn broer, boswachter op een afgelegen Canadees eiland, was ontroerend. Het tekende de man dat hij zijn erfgenaam alle sores rondom zijn eigen overlijden wilde besparen. Hij had zijn abonnementen al opgezegd en de voor zijn broer nutteloze huisraad gemarkeerd met stickertjes en aan de Kringloopwinkel toegezegd. De broer hoefde alleen nog maar te bellen en de spulletjes zouden worden opgehaald. Het telefoonnummer stond op een lange lijst met de titel ‘Voor als ik dood ben’.
Gelukkig vond Bob het een goed idee zijn zaak voor te leggen aan een fiscalist. Het huis zou namelijk na zijn overlijden, met de dubbele benedenwoning echt leeg, ruim een miljoen euro opbrengen, een aanzienlijk verschil met de opbrengst in verhuurde staat. De verkoop zou ook zeker geen maanden vergen.
En zo geschiedde. Vooraf werd zeker gesteld dat er uitstel van betaling op successierecht verleend zou worden door de Belastingdienst. Bovendien werd duidelijk dat bij verhuurd onroerend goed niet uitsluitend naar de WOZ-waarde gekeken werd als belastinggrondslag maar ook naar de huuropbrengst. Bob schreef onze kantoornaam en telefoonnummer boven aan zijn lijst ‘Voor als ik dood ben’ en onderstreepte het zorgvuldig.
Op een dag, maanden later, werd ik gebeld door zijn broer. Samen liepen we door het huis. Het achterstallig onderhoud was uitgevoerd en de administratie was geordend en voorzien van overzichtelijk gekleurde tabjes. Vooruitlopend op de fotoshoot waren de ramen gelapt en het tuintje geschoffeld. De NVM vragenlijst was ingevuld en lag samen met alle relevante stukken voor de verkoop in een plastic hoesje klaar op tafel. Toen ik later op kantoor de papieren ordende en in een map opborg vond ik geplakt op de vragenlijst een briefje.
Beste Simone,
Mijn dank is groot. Het ga je goed. Het is mijn tijd om te gaan.
Bob
Hij had echt aan alles gedacht.