Ook al was het veertig jaar geleden, de herinnering stond in haar geheugen gegrift als de inscriptie in een trouwring. Dwars door een reusachtig berglandschap, opgeluisterd met wilde rozemarijnstruiken, roodbruine rotspartijen en bossen begroeid met kurkeik en beuk, bracht hij haar zo hoog als ze konden komen in zijn Landrover. Het laatste stuk liepen ze, soms op handen en voeten kruipend over nauwelijks herkenbare paden gemaakt door koeien en zwijnen op zoek naar het toendra-achtige graslandschap en de koelte daarboven.
Hoe hoger ze kwamen hoe meer zonlicht er doordrong; de stralen priemden door het bladerdek en trokken diagonale banen door het bos waarin op sommige plekken vliegjes dansten. Het bos werd dunner, de vegetatie veranderde en plotseling waren ze er, de Pic del Quatre Termes. Alsof ze opdoken uit het water en eindelijk vrijuit konden ademhalen. Het uitzicht en het licht overweldigden Idzarda. Ze draaide rond om het in zich op te nemen en zag vanaf het nest op de rotspunt onder zich een adelaar opvliegen. De enorme vogel krijste zijn roep door de ijle lucht en cirkelde in kringen steeds hoger, alsof ze met het opduiken uit het water de oppervlaktespanning hadden verbroken en er zich nu bevrijdende lussen rondom hen vormden. Steeds ruimer, steeds wijder…
Vastberaden nam hij haar hand en leidde haar naar een stenen herdershut op een klein rotsplateau. Vanuit het schemerdonker van de granieten iglo zag ze, gezeten op een dik tapijt van verdorde beukenbladeren, door de rechthoekige omlijsting van de toegang in de verte de baai van Rosas. Ze had willen schreeuwen, haar longen willen volzuigen met lucht en met levenslust. In plaats daarvan keek ze naar hem en hij benam haar de adem met een kus. Een kus die haar leven gaf. Een kus die haar toekomst herschiep.
Ruim acht maanden later stond haar hele familie gegroepeerd rond de kist van de overledene. Zij stond in een andere hoek van de aula. Ze had zich nimmer zo gekrenkt en vernederd gevoeld. Haar man werd begraven en zij stond als een paria op een afstand toe te kijken hoe haar kinderen, haar ouders en schoonouders gecondoleerd werden. Een enkeling nam de moeite haar kant op te komen om zijn medeleven te betuigen. Ze had Rosa Maris, toen een week oud, op haar arm en het was alleen de warmte van haar kleine lichaampje die er voor zorgde dat ze niet ter plekke versteende onder de ijskoude, incriminerende blikken van haar familie. Ze hield zich staande, met opgeheven hoofd, maar had liever onzichtbaar willen zijn; ter plekke met de zinderende lucht boven de brandende kaarsen willen verdwijnen in de atmosfeer. Ze streelde de zwarte haartjes van haar baby en keek in de nog zoekende donkere oogjes.
Haar oudste dochter had hem die zondagochtend dood achter zijn bureau aangetroffen. Een lege fles whisky en een nog halfvolle tumbler stonden op het lederen schrijfblad. Een vlek ingedroogd braaksel kleefde zijn mond en wang vast aan de bruinleren ondergrond. Als stille getuige van de dood die ze hem had doen drinken.