Deze zomer is het twintig jaar geleden dat ik in de Helmersbuurt kwam wonen. Ik herinner me nog goed dat ik die eerste week, lopend van mijn werk naar mijn nieuwe huis, een aantal keer pardoes mijn eigen voordeur voorbij ben gekuierd. Mijn nieuwe thuis zat nog niet in mijn systeem en ik moest naar huisnummers en detaillering in de panden kijken om te weten waar ik was. Nú weet ik mijn huis zelfs met mijn ogen dicht te vinden. Zwaar in gedachten of hevig dagdromend weten mijn voeten feilloos waar ze wonen.
Het moet ook in die week geweest zijn dat ik voor het eerst langs Hollands restaurant Hap Hmm liep, in de Eerste Helmersstraat. Bij het lezen van de naam moest ik grinniken en omdat wij in ons nieuwe huis nog nauwelijks over iets beschikten dat de naam keuken verdiende, duurde het niet lang voordat we er gingen eten. Onze dochter was twee en een slechte eter, maar tot onze grote vreugde at ze smakelijk van de geprakte aardappels met jus en het boterzachte biefstukje dat ze voorgeschoteld kreeg (ja, toen was vlees nog heel gewoon). Tussen neus en lippen door speelde ze kiekeboe met een oudere man een paar tafeltjes achter ons.
Even later, op zijn weg naar de uitgang, bleef de man stilstaan bij ons tafeltje. Hij gaf ons een hand en stelde zich voor als Richard. Uit zijn smoezelige broekzak duikelde hij een gulden op die hij in het handje van onze dochter drukte. ‘Hoe oud ben je?’ vroeg hij haar. En aan mij ‘hoe heet ze, mevrouw?’ Hij zou haar naam nooit meer vergeten, haar leeftijd wel.
Wij werden vaste gast. Waar bij de buren in de straat sushi brommers en Thuisbezorgd bakfietsen af en aan tuften, wandelden wij gewoon de straat uit naar Hap Hmm. Tegen de tijd dat wij aanschoven was Richard meestal net klaar met zijn maaltijd en altijd kwam hij een praatje maken. Voor zover de beperkte ruimte in het restaurantje het toeliet probeerden we zo veel mogelijk afstand van Richard te houden en handenschudden te vermijden. Richard nam het met hygiène namelijk niet zo nauw. Steevast vroeg hij aan onze dochter ‘hoe oud ben je nou, Maen?’ en steevast drukte hij haar dan een gulden in de hand, ook al heetten die dingen inmiddels al jaren euro’s.
Richard vertelde ons hoe hij na vijftig jaar zijn broer terugvond en bij hem ging logeren in Friesland. Hij vertelde ons over zijn leven als portier in dienst van hotel Die Port van Cleve en over de bedrijfsdinertjes die een hoogtepunt in zijn leven vormden. We wisten van zijn huisarts bezoekjes, zijn chronisch ontstoken ogen en zijn woninkie in de Staatsliedenbuurt. Wij zagen Richard oud worden en Richard zag onze Maen volwassen worden. De enkele keer dat Richard niet stipt om half zes bij Hap Hmm verscheen werd hij gebeld door de eigenaren en zorgden zij ervoor dat zijn maaltje bij hem thuis werd afgeleverd.
Met de jaren weten, dankzij een goede beoordeling op Trip Advisor en een vermelding in de Lonely Planet, ook de toeristen Hap Hmm te vinden. Authentiek Hollands eten tussen échte Amsterdammers blijkt nogal een attractie. Er is een tweedeling ontstaan tussen het publiek dat om half zes aanschuift en de shift van na half zeven. Wij geven de voorkeur aan de eerste lichting en komen het liefst voordat Koreanen met vertaalapps, en verbaasd kijkende Italianen een rij vormen in de gang.
Als we ter gelegenheid van de 21e verjaardag van onze dochter conform traditie weer aanschuiven bij Hap Hmm, is Richard er niet. Hij blijkt kort daarvoor overleden. Zijn tafeltje wordt ingenomen door twee wasbleke Chinese meisjes die onder haarbanden met poezenoren met grote ogen naar de stamtafel vol oude heren in met plakband bij elkaar gehouden colbertjes gluren. Hun vakantie kan niet meer stuk, zij hebben van het authentieke Amsterdam geproefd. Wij eten stamppot, ter nagedachtenis aan Richard, en scheppen nog maar een lepeltje jus in het kuiltje.
Op de terugweg naar huis lopen we pardoes onze eigen voordeur voorbij, afgeleid door een blinkende gulden op de stoep. Thuis moet zich eventjes hervinden.
Deze column is live voorgelezen in radioprogramma Scheltema Culinair van AmsterdamFM. Het programma wordt wekelijks uitgezonden op woensdag vanuit boekhandel Scheltema op het Rokin. Via deze link kun je het programma terugluisteren. En dit is de link naar uitsluitend de column.